Blog Lê Hồng Anh và lãnh đạo Việt Nam: Tin tức, hoạt động

Quan điểm của các nhà ngoại giao ASEAN về cách lập Quy tắc ứng xử Biển Đông

Trước thềm Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 20 được tổ chức tại thủ đô Phnom Penh, Campuchia. Ngoại trưởng và các nhà ngoại giao cấp cao của các nước thành viên đã cùng thảo luận về đề xuất xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) nhằm ngăn chặn xung đột giữa các nước có tuyên bố chủ quyền chồng chéo trên Biển Đông là Việt Nam, Trung Quốc, Brunei, Philippines và Malaysia. Trước đó, Tuyên bố về cách ứng xử Biển Đông (DOC) đã được ký năm 2002 giữa ASEAN và Trung Quốc. Bản Thỏa thuận về hướng dẫn thực thi DOC được đưa ra năm ngoái tại hội nghị ở Indonesia. Hiện nay COC đang là mục tiêu hướng đến của các bên.

Phía Trung Quốc tỏ ý nước này muốn tham gia vào việc soạn thảo COC cùng ASEAN. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario cho rằng các nước thành viên trong khối nên hoàn thiện bộ quy tắc này trước khi thảo luận với Trung Quốc. Ngoại trưởng Philippines Del Rosario nhấn mạnh: “Quan điểm của chúng tôi là chúng ta cần dự thảo COC và sau đó mới sẵn sàng ngồi vào bàn đàm phán với Trung Quốc”. Tuy nhiên một số nước như Indonesia nêu ý kiến cần đưa Trung Quốc vào tham gia ngay từ đầu tiến trình soạn thảo, để có thể lắng nghe ý kiến của các bên liên quan.

Mặc dù còn những điểm khác nhau, Tổng thư ký ASEAN Surin Pitsuwan vẫn cho rằng đây là một tín hiệu tốt, cho thấy Trung Quốc sẵn sàng tham gia cùng ASEAN vào việc thảo luận các biện pháp hóa giải tranh chấp. Và các bên hy vọng đạt được COC trong năm nay.

ASEAN tiến tới xây dựng COC

Tuy không nằm trong nghị trình chính thức nhưng vấn đề biển Đông vẫn được nêu ra tại Hội nghị thượng đỉnh ASEAN và đưa vào Tuyên bố Phnom Penh.

Sau lễ khai mạc, các nhà lãnh đạo ASEAN họp phiên toàn thể bàn về các vấn đề trọng tâm và ưu tiên của khối như hợp tác kinh tế, phát triển lao động và cộng đồng xã hội dân sự, kiểm soát thiên tai, biến đổi khí hậu…Trong cuộc họp, Tổng thống Philippines Benigno Aquino III vẫn kêu gọi ASEAN cần tiến đến đồng thuận chung trong việc đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC) và hoàn tất dự thảo trước khi đàm phán với Trung Quốc. Theo ông, việc mời Trung Quốc tham dự soạn thảo COC ngay từ đầu như ý kiến của một số nước có thể làm chậm tiến độ. Bên cạnh đó, các nhà lãnh đạo ASEAN kêu gọi bỏ cấm vận kinh tế Myanmar sau khi thành viên này có nhiều tiến bộ trong cải cách chính trị mà một bằng chứng là cuộc bầu cử quốc hội bổ sung thành công vừa qua.

Về phía Việt Nam Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng các bên liên quan cần giải quyết tranh chấp trên Biển Đông bằng biện pháp hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982; bảo đảm tôn trọng, thực hiện nghiêm túc, đầy đủ DOC và thúc đẩy việc sớm xây dựng COC. ASEAN cần tiếp tục duy trì tiếng nói chung này, nhất quán, thể hiện vai trò xây dựng, chủ đạo của mình vì mục tiêu hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác ở khu vực. Hoan nghênh việc thông qua bản Quy tắc Hướng dẫn thực hiện DOC, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị ASEAN sớm thống nhất về các thành tố cơ bản của COC để làm cơ sở đối thoại với Trung Quốc.

Kết thúc phiên họp toàn thể, hội nghị thông qua Tuyên bố Phnom Penh về “ASEAN: Một cộng đồng, Một vận mệnh”, Nghị sự Phnom Penh về xây dựng Cộng đồng ASEAN và Tuyên bố về ASEAN không ma túy vào năm 2015. Tuyên bố cũng nhấn mạnh ASEAN tiếp tục đề cao những cam kết chung trong Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC), các nguyên tắc của luật pháp quốc tế và khẳng định sẽ tiến tới COC.

Mộc Lan